MATEMATIKA
Matematika unibertsoa ulertzeko oinarrizko hizkuntza da. Ereduak aztertzeko, arazoak konpontzeko eta munduko fenomenoak azaltzeko erabiltzen da. Matematikariek teoriak, formulak eta teknikak aplikatzen dituzte hainbat arlotan, hala nola ingeniaritzan, ekonomian, biologian edo teknologian. Haien lana ikerketa teorikotik aplikazio praktikoetaraino zabaltzen da, errealitateko arazoak ebazten eta prozesuak optimizatzen.
Matematikak askotan erabiltzen dira eguneroko bizitzan: adibidez, eguraldiaren iragarpenak egiteko, sare sozialen algoritmoak hobetzeko edo bideo-jokoetako simulazio errealistak sortzeko. Matematikaren bidez, prozesuak eraginkorragoak bihurtzen dira eta etorkizuneko egoerak aurreikus ahal izaten dira.
Matematikako profesionalek hainbat arlotan egiten dute lan, teoriatik hasi eta aplikazio teknologikoetaraino. Hona hemen zeintzuk diren arlo nagusiak:
Matematika teorikoa
Teoremak eta kontzeptu berriak garatzen dituzte, adibidez, geometriako edo probabilitateko teoria berriak formulatuta.
Modelizazio matematikoa
Fenomeno naturalak edo sistema konplexuak irudikatzeko eredu matematikoak sortzen dituzte. Adibidez, itsasoko korronteak edo klima-aldaketaren ondorioak iragartzeko.
Datuen analisia eta estatistikak
Datu-multzo handiak aztertzen dituzte joerak identifikatzeko eta erabaki hobeak hartzeko. Adibidez, osasun-ikerketetan edo inkesta soziologikoetan erabiltzen da.
Kriptografia eta segurtasuna
Informazioa babesteko algoritmoak garatzen dituzte, adibidez, pasahitzak edo banku-transakzioak seguru mantentzeko sistemak sortuta.
Optimizazioa eta simulazioa
Konputagailuen bidez, prozesuak hobetzen dituzte, adibidez, hegazkin-konpainiek bidaiarien ibilbideak optimizatzeko erabiltzen duten sistemetan.
Matematika aplikatua
Errealitateko arazoak ebazteko eredu matematikoak erabiltzen dituzte, hala nola garraioa, medikuntza edo ingeniaritza arloetan.
Ikerketa
Ikastetxeetan, unibertsitateetan edo ikerketa-zentroetan irakasle eta ikertzaile lanetan aritzen dira
Finantza eta bankuak
Burtsaren joerak aztertzen dituzte, arriskuak kalkulatzen dituzte eta algoritmo matematikoak diseinatzen dituzte merkatuetan erabiltzeko
Teknologia
Inteligentzia artifizialeko sistemak, bideo-jokoen algoritmoak edo aplikazio mugikorretarako kalkuluak garatzen dituzte
Osasuna eta biomedikuntza
Gaixotasunen hedapena iragartzeko edo tratamenduak optimizatzeko eredu matematikoak erabiltzen dituzte
Espazioa eta aeronautika
Satelite-nabigaziorako edo espazio-azterketarako kalkulu matematiko konplexuak egiten dituzte
Ingurumena eta energia
Klima-ereduak sortzen dituzte edo energia berriztagarrien ekoizpena optimizatzen dute
Gobernua eta politika publikoa
Estatistikak eta datu-analisia erabiltzen dituzte politika publikoen eraginkortasuna ebaluatzeko
Bideojokoak eta entretenimendua
Efektu bereziak edo 3D grafikoak garatzen dituzte simulazio fisiko errealistak sortzeko
Logistika eta garraioa
Ibilbideak eta bidalketa-sistemak optimizatzen dituzte garraioa azkarragoa eta merkeagoa izan dadin